TARIMIN MALİYETİ ARTIYOR

Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Nisan ayı Tarımsal Girdi Fiyatları Endeksini (Tarım-GFE) değerlendirdi. Tarım-GFE’nin aylık yüzde 0.63 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu rakam, 2022 yılı Nisan ayı enflasyonu hariç tutulursa 8 yıllık ortalama olan yüzde 0.92’nin oldukça altında ilan edilmiştir” dedi.   

Tarım-GFE Nisan ayında yıllık olarak yüzde 40.20 ilan edildiğini, bu rakamın son 8 yılın en yüksek ikinci rakamı olduğunu kaydeden Çandır, “Geçtiğimiz yıl Nisan ayındaki yüzde 117.31’lik rekor enflasyondan ciddi olarak düşük olmasına karşılık 8 yıllık ortalama olan yüzde 13 düzeyinden hala 3 kattan fazla yüksektir. İlan edilen rakamlar, Nisan ayları itibariyle nispi yüksek bir dönem içerisinde olduğumuzu göstermektedir. Özellikle yıllık düzeyde geçmişe göre hala rekor düzeylerde bulunmaktayız” dedi.     

TOHUM VE DİĞER KALEMLER YÜKSEK
TÜİK tarafından açıklanan Nisan ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 0.51 ve yıllıkta yüzde 36.43’lük artış olduğunu belirten Çandır, tohumda yüzde 2.40, enerjide yüzde -3.65, gübrede yüzde -0.27, ilaçta yüzde 1.87, veteriner hizmetlerinde yüzde 9.08, yemde yüzde 1.42 ve diğer kalemlerde ise yüzde 0.33’lük değişimlere dikkat çekti. Aynı kalemlerin Nisan ayındaki yıllık değişimlerini değerlendiren Çandır, tohumda yüzde 73.05, enerjide yüzde 3.32, gübrede yüzde 9.11, ilaçta yüzde 33.00, veteriner hizmetlerinde yüzde 54.05, yemde yüzde 44.57 ve diğer kalemlerde ise yüzde 88.80’lik artışa dikkat çekti. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında ise aylık yüzde 1.40 ve yıllık yüzde 71.35’lik artış ilan edildiğini kaydetti. 

Nisan ayında Tarım-GFE alt kalemlerinde sıra dışı rakamların gözlendiğini söyleyen Başkan Ali Çandır, diğer kalemi ve tohum kalemindeki artışa dikkat çekti. Çandır, “Yıllık yüzde 88.80’lik artış ile diğer kalemi yıllıkta ciddi yüksek seyrini devam ettirmiştir. İkinci sırada gelen tohum kalemi yıllık yüzde 73.05 ile yüksekliğini devam ettirmiştir. Her ne kadar 2022 yılı Nisan ayındaki üç haneli rakamlardan düşüklük söz konusu olsa da geçmiş yıl ortalamalarının üzerinde kalan kalemler olmuşlardır” değerlendirmesinde bulundu. 

ÜRETİCİNİN YÜKÜ ARTIYOR
TÜİK tarafından Nisan ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde -2.32 ve yıllık ise yüzde 71.52 ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim sürekli sektörün aleyhine seyrederken Nisan, Mayıs ve Temmuz aylarında üretici lehine bir durum yaşanmıştı. 2023 yılı Ocak ve Mart aylarında da makas, yine üretici lehine dönmüştü. Ancak Nisan ayında aylık düzeyde Tarım-GFE yüzde 0.63 olurken Tarım-ÜFE yüzde -2.32 ilan edilmiş ve aylık düzeyde üretici aleyhine bir durum yaşanmıştır. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kesim için birikmiş zararları büyütebilecektir” dedi.

GIDA İMALATININ MALİYETİ ARTTI
Yurtiçi ve yurtdışı üretici enflasyonlarının tarım sektörünü dolaylı olarak etkilediğini kaydeden Çandır, şu değerlendirmede bulundu:
“Nisan ayında açıklanan aylık yüzde 2.43 ve yıllık yüzde 40.10 düzeyindeki yurtdışı üretici enflasyonu YD-ÜFE ile aylık yüzde 0.81 ve yıllık yüzde 52.11 düzeyindeki yurtiçi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE, genel olarak sektörün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini göstermektedir. Ancak bu ay özellikle YD-ÜFE rakamının geçen aya göre yüksek artışla ilan edilmesi, tarımsal girdi fiyatları üzerinde olumsuz etki yapabilecektir. Diğer taraftan Yİ-ÜFE içindeki gıda imalatı, aylık yüzde 4.08 ve yıllık 72.19 düzeyinde artış göstermiştir. Gıda imalatı enflasyonu, aylıkta ve yıllıkta Tarım-GFE’den  ve  Tarım-ÜFE’den  yüksek seyretmiştir.” 

TÜKETİCİYE YARISI YANSIDI
Nisan ayında üretici kesimdeki bu enflasyonlara karşılık TÜFE, aylık yüzde 2.39 ve yıllık yüzde 43.68 olarak ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Tüketici taraftaki gıda enflasyonu aylık yüzde 3.95 ve yıllık yüzde 53.92 oldu. İşlenmemiş gıda enflasyonu Nisan’da aylık yüzde 7.52 ve yıllık yüzde 52.70 ilan edildi. Yaş meyve sebze enflasyonu ise aylık yüzde 3.32 ve yıllık 16.02 olarak ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu rakamlar; üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını, ancak yarı yarıya tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu.