ATB EYLÜL MECLİSİ TOPLANDI

Antalya Ticaret Borsası (ATB)  Eylül Ayı Meclis Toplantısı, Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında ATB toplantı salonunda yapıldı. Meclis’te üyeler yönetimin bir aylık çalışmasıyla ilgili bilgilendirilirken, ATB Başkan Vekili Halil Bülbül, tarım, ekonomiye ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Bülbül, konuşmasında şunları kaydetti:

"Önceki gün Demre İlçemizdeki yaş meyve-sebze toptancı halinde meydana gelen patlamada hayatını kaybeden vatandaşımıza Allah’tan rahmet, ailesine başsağlığı, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum.

Kentimizde çıkan orman yangınlarından etkilenen hemşerilerimize geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz. Yangın esnasında özveriyle çalışan ve her bir canlıya nefes olmaya gayret gösteren tüm çalışanlara ve gönüllülere teşekkür ediyoruz.

Sporda göğsümüzün kabardığı bir ay geçiyoruz. Avrupa ikincisi olarak bizlere büyük bir gurur yaşatan A Milli Erkek Basketbol Takımımızı ve Dünya Şampiyonası tarihinde ilk kez gümüş madalya kazanarak Türk sporuna unutulmaz bir başarı daha ekleyen A Milli Kadın Voleybol Takımımızı kutluyoruz. Ülkemize daha nice zaferler getirmelerini temenni ediyoruz.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği öncülüğünde, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı ile TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi iş birliğiyle düzenlenen “Türkiye 100 Programı” kapsamında ülkemizin en hızlı büyüyen 100 şirketi arasına girerek ödül alan 3 Antalya firmamızla gurur duyduk. Firmalarımızı çalışmalarından dolayı tebrik ediyor, başarılarının artarak devam etmesini temenni ediyorum.

TÜİK, 2025 yılı 2. çeyrek gayrisafi yurtiçi hasıla rakamlarını açıkladı. Buna göre yıllık düzeyde GSYH %4,8 ve önceki çeyreğe göre ise %1,6 büyümüş olarak ilan edildi. Uzmanların beklentileri üzerinde olan bu %4,8’lik büyüme, esasen 30 yıllık 2. çeyrek ortalama büyümesi kadar olmuştur.

Harcamalar itibariyle büyüme değerlendirildiğinde özel tüketim 2. çeyrekte %5,1 büyümüştür. Geçmiş 30 yıllık ortalama büyümenin %5,2 olduğu hatırlanırsa, burada da yaklaşık ortalama kadar büyüme olduğu görülebilir. Kamu harcaması ise 2. çeyrekte %-5,2 küçülmüştür. 2005 yılından bu yana ilk kez 2 yıl üst üste kamu harcaması küçülmüştür. 30 yıllık ortalama ise %5’lik büyümedir.

Üretim yöntemiyle GSYH rakamlarında en çok dikkat çeken sektör, kuşkusuz tarım sektörü olmuştur. Tarım sektörünün 1. çeyrekteki %-2,1 küçülmesinden sonra 2. çeyrekte de %-3,5 daralmıştır. Bu küçülmeyi sadece don ve kuraklık ile açıklamak doğru değildir. Örneğin 2023 yılında da 1. ve 2. çeyreklerde benzer bir seri küçülme yaşanmıştı.

Dış ticarette ise ihracat 2. çeyrekte %1,7 büyürken, geçmiş yıllar ortalaması olan %7,6’nın çok gerisinde kalınmıştır. İhracat 1. çeyrekte de %0,1 büyüyebilmişti. İthalat ise 2. çeyrekte %8,8 gibi uzun yıllar ortalaması olan %7,2’nin oldukça üzerinde büyümüştür. Yani net ihracat, GSYH’yı %-1,7 küçültmüştür.

2026-2028 dönemi OVP’de (Orta Vadeli Program) makroekonomik temel politika alanları 7 ana başlıkta toplanmıştır ve bunların arasında tarım ve gıda doğrudan yer almamıştır. “Yeşil dijital dönüşüm odaklı teknolojik gelişim” ve “fiyat istikrarını sağlama” ana başlıkları altında bazı alt başlıklar olarak yer bulabilen bir tarım sektörü vardır.

Kentimiz ekonomik göstergelerinin açıklanan son verilerle durumu, ihracat hariç genel olarak ülkemiz ortalamasının altındadır. Yılın ilk 7 ayı sonundaki değerlerle kentimiz ihracatı %5,9 artarken, ülkemiz ihracatı %-2,7 azalmıştır. Bu artışta tarım ve gıda sektörü %0,8 gibi cüzi bir katkı sağlamıştır. Protestolu senet ve karşılıksız çek tutarlarında ise temel karakteristik olarak ülkemiz ortalamasının altında bir artış yaşanmıştır. Ticari kredi kullanımında ise ülkemiz ortalamasının üzerinde bir artış gerçekleşmiştir.

Faaliyetlerden de izlediğiniz gibi Adalet Bakanımız Yılmaz Tunç, önceki dönem Dışişleri Bakanımız ve AK Parti Antalya Milletvekili Mevlüt Çavuşoğlu, AK Parti Milletvekilleri Mustafa Köse, İbrahim Ethem Taş, Atay Uslu, Ak Parti İl Başkanı Ali Çetin ve beraberindeki heyet ile Borsamızı ziyaret etti. Antalya Milletvekilimiz Mevlüt Çavuşoğlu öncesinde de Borsamızı ayrıca ziyaret etmişti. Her iki ziyarette de sektörümüzü, kentimizi, iş dünyamızı ilgilendiren, üyelerimizden bizlere ulaşan, meclis konuşmaları ve değerlendirmelerimizde de yer alan;
•    Ukrayna’nın domates ve salatalıkta vergiyi %100 artırarak uyguladığı anti-damping kararının Antalya’ya etkilerini, bu uygulamanın kaldırılması için Ticaret Bakanlığı öncülüğünde diplomatik girişim yapılması,
•    Artan kira artışlarının tarımsal üretimi tehdit ettiğini, üretimde sürdürülebilirliğin sağlanması için kiralık tarım arazilerine yönelik acil bir düzenleme yapılması,
•    Konkordato kararlarında alacakların niteliğine göre sınıflandırma yapılarak özellikle reel sektör alacaklarının korunması gerektiği,
•    Daha etkin ve denetimli bir arabuluculuk sisteminin hayata geçirilmesini beklediğimizi,
•    Ticari uyuşmazlıklarda dava öncesinde arabuluculuk ve alternatif çözüm yollarının zorunlu veya teşvik edici şekilde uygulanması,
•    Mahkemelerin iş yükünü azaltmak için dava önleyici mekanizmaların ve alternatif çözüm yollarının daha etkin kullanılması,

konularda bilgilendirmede bulunarak; sorun, öneri ve taleplerimizi paylaştık. Borsamız çalışmalarını anlattık. Kentimiz ekonomisi ve sektörümüz hakkında bilgilendirmede bulunduk. Sorunlarımıza hassasiyetle yaklaşan Bakanlarımıza ve heyete teşekkür ediyoruz.

Geçtiğimiz yıl Aralık ayında Antalya Valimiz Hulusi Şahin’in huzurunda İl Tarım ve Orman Müdürlüğümüz ile 3 yılı kapsayan bir protokol imzaladık. Bu protokol kapsamında yer alan maddelerden biri de birlikte çalıştaylar düzenlenmesiydi. Bu kapsamda 19 Eylül Cuma günü Antalya’mızın yanı sıra Isparta, Burdur, Muğla, Osmaniye, Hatay ve Adana’dan katılımcıların bulunduğu 200 civarında katılımla Akdeniz Keçi Çalıştayı düzenledik.

Keçi ile başladık, çünkü keçi kültürümüzün, ekonomimizin ve doğamızın ayrılmaz bir parçasıdır. Sağlıklı ve doğal ürünleriyle sofralarımızda hak ettiği yeri bulmalıdır. Üreticimiz ve çobanımız desteklenerek bu kadim miras geleceğe taşınmalıdır. Çalıştay sonrası çıkan raporumuzun tamamlanmasının ardından başta Tarım ve Orman Bakanlığımız olmak üzere ilgili tüm kurum, kuruluşlar ve kamuoyu ile paylaşacağız.

Yine faaliyetlerden izledik, Antalya Valimiz Hulusi Şahin’in katılımları ile 2025 Yılı Müşterek Meslek Komitesi Toplantımızın ikincisini gerçekleştirdik. Mevcut ve önümüzdeki dönemde gerçekleştirmeyi hedeflediğimiz projelerimizi ve öne çıkan sorunlarımızı, önerilerimizi ve taleplerimizi aktardık. Toplantıya katılan üyelerimiz de gerek faaliyet alanları gerek kentimiz ile ilgili konularda paylaşımda bulundular. Sayın Valimize katılımları ve ilgi alakaları için teşekkür ediyoruz.

Her ne kadar kamuoyunda yalnızca turizm gibi algılansa da aslında iş dünyamızı ve tüm vatandaşlarımızı yakından ilgilendiren “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” konusunda Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı işbiliğinde öncülüğünde Antalya Oda ve Borsalarımızın desteğiyle Antalya Ticaret ve Sanayi Odası’nın ev sahipliğinde bir bilgilendirme toplantısı gerçekleştirdik. Toplantının, uygulamada karşılaşılabilecek sorunların çözülmesine ve alınan kararların sahada etkin bir şekilde uygulanmasına katkı sağlamasını temenni ediyoruz.

Düzenlediğimiz zeytin ve zeytinyağı sektörel analiz toplantısı sonucunda, 2025 sezonunda zeytin rekoltesinde şu an için %30 civarında bir düşüş beklendiği üyelerimiz ve sektör paydaşlarınca ifade edilmiştir. Üretim maliyetlerinin artmaya devam ettiği ve bu durumun sektörün sürdürülebilirliği açısından önemli riskler barındırdığı paylaşılmıştır. İklim değişikliğinin etkilerinin yakından izlenmesi, çiftçilere yönelik eğitimlerin artırılması ve doğru ambalaj kullanımı gibi konularda farkındalık çalışmalarının yapılması, sektörün gelişimi için öncelikli adımlar olarak öne çıkmıştır. Ayrıca atık su ve prina yönetiminde ortak çözüm modelleri geliştirilmesi gerekliliği, Antalya’da düzenlenecek bir zeytinyağı yarışmasının kaliteyi ve üretici motivasyonunu artıracak önemli bir girişim olacağı değerlendirilmiştir.

Borsa olarak, üyelerimizin ihtiyaç ve beklentilerini gözeterek kamu ile özel sektör arasında güçlü bir köprü vazifesine sahibiz. Bu kapsamda bereketli bir ay geçirdiğimizi düşünüyorum. Katkı ve emek veren yönetim, meclis, meslek komitesi ve tüm üyelerimiz ile çalışma arkadaşlarımıza teşekkür ediyoruz.

Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu kapsamında iki yıl işlenmeyen tarım arazileri, Bakanlık tarafından kiraya verilerek üretime kazandırılması hedeflenmektedir. Antalya’da ilk aşama tamamlanmış, kiralanacak araziler belirlenmiş olup, askı süresinde gelen itirazlar ve talepler değerlendirildikten sonra fiyatlandırma ve ihale işlemleri yapılacaktır. Kiralama öncelikli olarak yerleşim yerinde ikamet edenler, sivil toplum kuruluşları ve meslek odalarına yapılacak ve sürecin birkaç hafta içinde tamamlanması hedeflenmektedir.

Bitkisel üretime yönelik desteklerde 2026 yılı için dekara 310 TL olarak belirlenen katsayı dekara yüzde 27 oranında artırılmıştır. Genç ve kadın çiftçiler, organik ve sertifikalı tohum kullanan üreticiler ile hububat, mısır, biyolojik mücadele ve organomineral gübre üreticilerine ek destek sağlanmıştır. Ancak bu yüzde 27’lik artış, hem güncel olarak hem de bu ödemelerin 2027 yılında başlayacağı göz önünde bulundurulduğunda girdi maliyetlerinde yaşanan artışlar nedeniyle yeterli değildir. Kaldı ki Antalya gibi parçalı ve küçük arazilerde üretimin yapıldığı kentlerde bu desteklerden faydalanma oranı da düşük kalmaktadır. Nitekim bitkisel üretimin ortalama %7’sini üreten kentimizin desteklerden faydalanma oranı binde 7 düzeyinde kalmaktadır.

Su kısıtı olan havzalarda dane mısır ve patates ekimine destek verilmeyecek; gerçeğe aykırı ürün beyanında bulunanlara destek ödemesi yapılmayacaktır. Su kısıtı konusu, başta Elmalı ve Korkuteli olmak üzere Antalya’yı yakından ilgilendiren konuların başında gelmektedir. Azalan yer altı suyu kaynağımız nedeniyle Korkuteli’nde şeker pancarı ve mısır gibi ürünlerimizin ekimi ciddi düzeyde etkilenecek ve yasaklamaları beraberinde getirecektir. Bir diğer önemli konu ise, Elmalı başta olmak üzere yaylada plansız bir biçimde artan örtüaltı üretime bağlı olarak tarımsal sulama suyunun yetersizliğidir. Dolayısıyla tarımsal amaçlı kullanılacak su konusunda daha planlı hareket edilmesi gerekmektedir.

Hayvancılık desteklerinde ise buzağılar için %40 artışla hayvan başına 1.400 TL, kuzu ve oğlaklar için ise bir önceki yıla göre %50 artırılarak hayvan başına 300 TL olacaktır. Çoban desteği, 150 baş üzerinden ilave 1,8 katla 81.000 TL olarak ödenecektir. Bu ödemelerin bu yıl yeni uygulamaya başlanacak hayvan ve sürü sağlığı desteği kapsamında, hayvan tanımlama araçları ile bazı aşı bedelleri de destek kapsamına alınmıştır. Hayvancılık desteklerinde ödemeler 2026 yılı itibariyle başlamaktadır.

1 Şubat-13 Nisan döneminde meydana gelen zirai don nedeniyle zarar gören ürünler için ÇKS kayıtlarına göre destek ödemesi yapılacak; sigortası olmayan veya teminat dışında kalan çiftçiler de destekten yararlanabilecektir."