ATB KASIM MECLİSİ TOPLANDI

Antalya Ticaret Borsası (ATB) Kasım Ayı Meclis Toplantısı, ATB Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında ATB Meclis Salonu’nda yapıldı. Meclis’te yönetimin bir aylık çalışmasıyla ilgili üyeler bilgilendirilirken, ATB Yönetim Kurulu Başkan Vekili Halil Bülbül, tarım, ülke ve kent ekonomisine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

TARIM DESTEKLENMELİ

Tarımın stratejik bir sektör olduğunu ve desteklenmesi gerektiğini kaydeden Halil Bülbül, “2026 yılı bütçesinde, bir önceki yıla göre yüzde 28,5 artışla 18,9 trilyon TL gider, yüzde 26,5 artışla 16,2 trilyon TL gelir hedeflenmektedir. Bu çerçevede bütçeden tarıma ayrılan kaynak yüzde 25,8 artışla 880 milyar liraya çıkmaktadır. Bu tutarın içinde, tarımsal destek programları için yüzde 24,4 artışla 168 milyar liradır. Ancak gayrisafi milli hasılanın en az yüzde 1’i olması gerekirken yüzde 0,9 seviyesinde kalmaktadır. Yani tarımsal desteklerin bütçe içindeki payı yasal hedefle uyumlu değildir. Gerek bütçe görüşmelerinde gerek yıl içi ek bütçe ve ödenek aktarımlarıyla tarımsal desteklerin millî gelirin artırılmasının olumlu olacağı kanaatindeyiz” diye konuştu.

DÖVİZ DÖNÜŞÜM DESTEĞİ TALEBİ

Merkez Bankası’nın politika faizinin yüzde 39,50’ye düşürmesini olumlu karşıladıklarını ve bu adımın devamını dilediklerini söyleyen Halil Bülbül, “Ancak bu indirimin ticari kredi faizlerine de hızlı ve güçlü biçimde yansımasını beklediğimizi de özellikle vurgulamak istiyorum” dedi. İhracatçılara verilen döviz dönüşüm desteğinin süresinin 30 Nisan 2026’ya kadar uzatılmasının önemli olduğunu belirten Bülbül, ancak gerçek kişi işletmelerin de tüzel kişiliğe sahip firmalar gibi ihracat yaptığını, bankalara aynı döviz taahhütlerini sunduğunu, buna rağmen döviz dönüşüm desteğinden faydalanamadığına dikkat çekti. Bülbül, “Bu durum, ilgili işletmeler açısından ticari rekabet gücünü zayıflatan haksız bir sonuç doğurmaktadır. Söz konusu uygulamanın değiştirilmesi için bugüne kadar gerek yazılı gerek sözlü olarak ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunduk, ancak henüz somut bir yanıt alamadık. Üyelerimizden gelen yoğun talep doğrultusunda bu konuda lobi faaliyetlerimizi kararlılıkla sürdüreceğiz” dedi.

NEFESTE DESTEK 80 MİLYAR TL’YE ÇIKIYOR

KOBİ’lere uygun şartlarda finansman desteği sağlamak amacıyla başlatılan TOBB Nefes Kredisi’nin ikinci paketinde TOBB’un girişimiyle kredi hacminin 25 milyar TL’den 50 milyar TL’ye çıkarıldığını belirten Bülbül, “Böylece yalnızca 2025 yılı içinde TOBB Nefes Kredisi ile KOBİ’lerimize sağlanan toplam destek 80 milyar TL’ye ulaşmış olacak. Bu vesileyle, başta Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanımız Sayın Rifat Hisarcıklıoğlu ve Yönetimi olmak üzere, Kredi Garanti Fonu Yönetim Kurulu’na ve katkı sunan tüm bankalarımıza teşekkür ediyoruz” dedi.

ANTALYA ÜLKE GERİSİNDE

Meclis’te Antalya’nın ekonomik verilerini da paylaşan Halil Bülbül, Antalya’nın ekonomik performansının ülke ortalamasının altında kaldığını söyledi. Turizmin hareketli geçtiğini, sezonun uzadığını buna karşın turizmin Antalya’ya gelir ve katma değer yaratma verimliliğinin düşük seyrettiğini söyleyen Bülbül, “Sezon boyunca bu konularda yakınmalara maruz kaldık” dedi.

Ekim ayında kurulan şirket sayısı ülkede yüzde 3 azalırken Antalya’da yüzde 15 azaldığını belirten Bülbül,  kapanan şirket sayısı ülkede yüzde 10’luk artarken, Antalya’da 7 azaldığına dikkat çekti. Antalya’nın çekle işlem hacminde de ülke ortalamasının altında seyir izlediğini söyleyen Bülbül, “2025 yılının ilk 10 ayında, geçen seneye göre, ülkemizdeki yüzde 25’lik çekle işlem hacmi artışına karşılık kentimizde ancak yüzde 5’lik bir artış yaşanabilmiştir. Yıllık enflasyon verisiyle birlikte değerlendirdiğimizde görüyoruz ki aslında reel olarak bir işlem hacmi düşüşü söz konusudur. Yani ticaret hacmimiz reel olarak 2024 yılına göre düşük durumdadır ve reel bir büyüme söz konusu değildir” dedi.

BORÇ ÖDEMEK İÇİN KREDİ KULLANDIK

Antalya’nın ülke ortalaması üzerinde kredi kullandığını belirten Bülbül, “Bunun iki önemli sebebi bulunmaktadır. İlki düşük ekonomik hareketliliğe rağmen ciddi boyutta bir finansman ihtiyacımız bulunmaktadır. İkincisi ise temel karakteristik olarak ülkemiz ortalamasının üzerinde bir borcuna sadakat özelliğimiz bulunmaktadır” dedi. Protestolu senet tutarı ülkede yıllık yüzde 95 artarken, Antalya’da yüzde 63 arttığına dikkat çeken Bülbül, şunları kaydetti:

“Yine karşılıksız çek tutarında da benzer bir eğilimle ülkemizdeki yüzde 45’lik artışa karşılık kentimizde yüzde 1’lik bir azalma söz konusudur. Yani kentimiz iş dünyası canla başla borcunu ödemeye çalışmıştır. Bu borç ödeme özelliğimizle kullandığımız toplam yıllık kredi tutarı ülkemizdeki yüzde 42’lik artışa karşılık kentimizde yüzde 52 artmıştır. Ticari kredilerimiz ise ülkemizdeki yüzde 37’lik artışa karşılık kentimizde yüzde 67 artmıştır. Tarımsal kredilerde ise ülkemizdeki yüzde 44’lük artışa karşılık kentimizde yüzde 40 artmıştır.”

Tarımsal girdi maliyetlerindeki artışa da dikkat çeken Başkan Vekili Halil Bülbül, Eylül ayında yıllık tohumda yüzde 33,33, enerjide yüzde 24,06, gübrede yüzde 51,78, tarım ilacında yüzde 17,40, veteriner hizmetlerinde yüzde 56,97, yemde yüzde 38,34 ve diğer kalemlerde yüzde 39,15 oranında artış olduğunu belirtti. Bülbül, “Eylül ayları itibarıyla bu seviyeler hem aylıkta hem yıllıkta 2022’den sonraki en yüksek oranlar olarak karşımıza çıkmaktadır” dedi.

TARIMIN PAYI GERİLİYOR

Tarımın milli gelir içindeki payının gerilediğini söyleyen Bülbül, “Tarım sektörü bir yandan maliyet baskısı ve finansmana erişimde zorluk yaşarken, diğer yandan iklim değişikliği ve doğal afetlere karşı kırılganlık, üreticimizi ve bizleri zorlamaktadır. Bu koşullar altında tarımın millî gelir içindeki payının gerilediğini görüyoruz: Bu gerileme, tarım ve gıda fiyatlarındaki yükselişi tetikleyen temel unsurlardan biridir. Tarım stratejik bir sektördür ve ülkemizin gıda güvenliği açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle tarımsal üretimi koruyan, girdi maliyetlerini hafifleten ve sektörü yeniden büyüme patikasına taşıyacak politikalara her zamankinden daha fazla ihtiyaç duymaktayız” diye konuştu.

Antalya’nın ihracat performansının da ülke ortalamasının altında olduğunu kaydeden Bülbül, toplam ihracat ülkede yıllık yüzde 4.4 artarken Antalya’da yüzde 3.3 azaldığına dikkat çekti. Bülbül, “Tarım ve gıda ihracatımızda da benzer bir eğilim söz konusudur. Ülkemizdeki yıllık yüzde 0.4 azalışa karşılık kentimizde yüzde 1.2 azalmıştır. Özellikle geçen yıldan bu yana yaşadığımız düşük ihracat performansının en önemli nedenleri aşırı değerli TL ve yüksek seyreden maliyet enflasyonu olmuştur” dedi.  

GIDA ZEHİRLENMELERİ

Son günlerde farklı illerde yaşanan gıda zehirlenmelerinin gıda güvenliği konusunda toplumsal hassasiyeti artırdığını söyleyen Bülbül, denetimlerin de sıklaştırılmasının önemli olduğunu kaydetti. Bülbül, “Ancak esas hedefimizin denetime ihtiyaç bırakmayacak bilinçli ve kurallara uygun üretim kültürü olduğunu vurgulamak istiyorum” dedi.

MESLEK KOMİTELERİ BORSAMIZIN MUTFAĞI

Antalya Ticaret Borsası meslek komitelerinin her ay düzenli olarak toplandığını ve sektörlerin sorunlarını gündeme taşıdığını belirten Halil Bülbül, komitelerin gündeme aldığı konuları şöyle özetledi:

“Ukrayna’nın Türkiye menşeli taze domates ve salatalığa uyguladığı anti-damping vergilerinin fiilen maliyetleri artırarak rekabet gücümüzü zayıflattığını; mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıkların ürün arzını artırırken kaliteyi düşürdüğünü ve örtüaltı alanlarındaki artışın birim fiyatları aşağı çektiğini ifade etmişlerdir. Yaş sebze-meyve ihracatında analiz ücretlerinin, özellikle çok sayıda müstahsilden alım yapılan tırlarda kilogram başına ortalama 1 TL ilave maliyet oluşturduğunu, analiz ücretlerinin en ciddi gider kalemlerinden biri haline geldiğini, bu nedenle analiz ücretlerinin mutlaka yeniden ele alınması gerektiği vurgulamışlardır. Korkuteli ve Elmalı başta olmak üzere suya erişimde yaşanan sıkıntılar ve artan sondaj kuyularının etkileri, zeytin rekoltesindeki düşüş ve şap hastalığının olumsuz etkileri değerlendirilmiştir. Süt fiyatlarının yem maliyetlerindeki artışın gerisinde kalmasının, et–süt dengesi üzerindeki baskıyı artırdığı dile getirilmiştir. Kesme çiçekte ise küresel ekonomik daralmanın talebi olumsuz etkilediği ifade edilmiştir. Üyelerimizin altını çizdiği tüm bu sorunları ilgili mercilerle paylaşıyor, çözümü için çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz. Borsamızın mutfağı olarak gördüğümüz meslek komitelerimizde emek veren tüm arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum.”

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TÜRKİYE’DE KONUŞULACAK

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin (UNFCCC) 31. Taraflar Konferansı’nın (COP31), 2026 yılında Türkiye'nin ev sahipliğinde düzenleneceğini belirten Bülbül, “COP31 dönem başkanlığının ülkemize verilmesi, uluslararası alandaki görünürlüğümüzü artıracaktır. Liderler Zirvesi’nin İstanbul’da, ana konferansın Antalya’da yapılacak olması Antalya’mıza değer katacaktır. 197 ülkenin iklim için aynı masaya oturacağı konferansta, Antalya’yı tarımdan turizme uzanan üretim gücü ve uluslararası organizasyon birikimiyle dünyaya anlatma fırsatı bulacağımıza inanıyorum. Emeği geçen herkese teşekkür ediyorum” diye konuştu.

ZEYTİNYAĞINDA KALİTEYİ ARTIRACAK YARIŞMA

ATB Başkan Vekili Halil Bülbül, barışın ve bereketin simgesi zeytinin Antalya için önemini vurgularken, Dünya Zeytin Ağacı Gününü kutladı. Antalya  Tavşan Yüreği ve Manavgat Beylik gibi yerel çeşitlere sahip olan Antalya’nın kadim zeytin üretim merkezlerinden biri olduğunu vurgulayan Bülbül, “Bu yıl paydaşlarımızla birlikte ilkini düzenleyeceğimiz ‘Antalya Zeytinyağı Kalite Yarışması’ ile hem üreticilerimizi teşvik etmeyi hem de zeytinyağı kalitemizi en üst seviyeye taşımayı hedefliyoruz. Yarışmaya numune kabulü 1 Aralık 2025 tarihinde başlayacak olup, son başvuru tarihi 16 Ocak 2026’dır; tüm üreticilerimizi ve üyelerimizi yarışmaya katılmaya davet ediyorum” dedi.

Bülbül, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ü ölümünün 87. Yılında anarken, “Bağımsızlık mücadelemize yön veren, fikirleriyle yolumuzu aydınlatan Cumhuriyetimizin kurucusu, Önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü, ebediyete irtihalinin 87’nci yıldönümünde minnet, saygı ve özlemle anıyoruz” dedi.

Halil Bülbül, Gürcistan–Azerbaycan sınırında askeri kargo uçağının düşmesi sonucu 20 askerin şehit olmasından duyduğu üzüntüyü dile getirirken, “Aziz şehitlerimize Allah’tan rahmet, kederli ailelerine sabır ve başsağlığı diliyoruz” dedi.

Meclis’te üyeler sektörleriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.